Zo herken je de kwaliteit van meubels

Meubels zijn met een gemiddelde gebruiksduur van acht jaar voor de meesten van ons een aankoop voor de lange termijn. Vaak is het echter niet eenvoudig om bij meubelstukken de kwaliteit vanaf de buitenkant te zien. Ook op vragen over de stabiliteit of levensduur volgt meestal een onbevredigend of helemaal geen antwoord. Om erachter te komen of jouw meubels hun prijs waard zijn, krijg je van ons objectieve tips voor het herkennen van de kwaliteit van meubels.

Speciaal hiervoor geeft Bernhard Ross, onze meestermeubelmaker en ambachtelijk meubelvormgever, uitleg en antwoorden. Hij is sinds vele jaren actief in de ambachtelijke meubelmakerij en kan ons precies uitleggen hoe we bij de aankoop de kwaliteit van kasten en andere meubels kunnen beoordelen.

Ik wil het er graag met jou over hebben hoe je de kwaliteit van meubels kunt herkennen. Hoe kun je als leek vaststellen of je daadwerkelijk met meubels van goede kwaliteit van doen hebt of dat het slechts zo lijkt? Kun je een overzicht geven van punten waar we op moeten letten?

Bernhard: Er zijn kwaliteitskenmerken die je direct bij een meubelstuk kunt herkennen en daarnaast zijn er de kenmerken waarvoor je achtergrondinformatie nodig hebt. Ten eerste dien je je altijd af te vragen of het meubelstuk, zoals het geconstrueerd is, überhaupt kan functioneren.

Hoe bedoel je dat? Ik kan me niet voorstellen dat er meubels worden verkocht, die niet functioneren. Er is toch niemand die een eettafel koopt met poten die een verschillende lengte hebben?

Bernhard: Nee, natuurlijk niet. Veel constructiefouten zijn aan de buitenkant helemaal niet te zien voor de leek, maar hebben wel een negatieve invloed op de kwaliteit van het meubelstuk. Laten we bijvoorbeeld inlegplanken nemen voor een kast of een open wandkast. Die moeten een bepaalde dikte hebben in verhouding tot de grootte, zodat ze een fatsoenlijk gewicht kunnen dragen. Bij een inlegplank met een dikte van 16 mm mag de lengte niet meer dan 80 cm zijn en bij een 19 mm dikke inlegplank is een lengte van 100 cm het maximum. Deze verhoudingen zijn belangrijke kenmerken, waaraan je de kwaliteit kunt herkennen.

Dat is echt een goede tip. Heb je nog meer voorbeelden?

Bernhard: De laden van kasten of commodes mogen uit veiligheidsoverwegingen niet langer zijn dan 100 cm. Hoe breder de lade, des te groter de belasting van de bodem. Hoewel die niet alleen aan de zijkanten, maar ook aan de voor- en achterkant wordt ondersteund, is de bodem zeer dun. Een goede lade dient desondanks 30 kg te kunnen dragen.

Dit principe voor draagvermogen kun je ook toepassen op kastdeuren: als een kastdeur breder is dan 60 cm, dan dient die met minimaal vijf scharnieren aan de kast te zijn bevestigd. Voor MDF-platen geldt deze regel strikter dan voor spaanplaten. Kastdeuren die niet afdoende zijn bevestigd, hangen binnen de kortste keren scheef aan de kast. Vaak is dat ook niet meer te corrigeren door opnieuw uit te lijnen.

Wil je daadwerkelijk zeggen dat de kwaliteit van sommige meubels ondermaats is? Of worden ze in de gegeven voorbeelden simpelweg verkeerd gebruikt?

Bernhard: Het kan ieder geval ook een kwestie van verkeerd gebruik zijn. De kwaliteit van een meubelstuk kan uitstekend zijn qua afwerking, materiaal of de uitstoot van schadelijke stoffen, maar dan kan het meubel nog steeds ondeugdelijk zijn. Als je bijvoorbeeld een open wandkast wilt gebruiken als boekenkast, vind ik het ondanks de beste afwerking een gebrek aan kwaliteit als er niet genoeg rekening is gehouden met de gebruikelijke, statische aspecten waar een boekenkast aan moet voldoen.

Is het mogelijk, ook zonder professionele vakkennis, om de stabiliteit van een meubelstuk te beoordelen?

Bernhard: Ja. Je kunt bijvoorbeeld testen of de stijfheid van het meubelstuk voldoet. Ik noem dit de "schudtest". Hierbij ga je aan een kant van het meubelstuk staan en schud je eraan. Een tafel die sterk heen en weer wiebelt, heeft een geringe stijfheid en staat daardoor niet bijzonder stabiel. Hetzelfde kun je doen bij kasten. Als de kast sterk meegeeft, zonder van de bodem te komen, dan heb je met een inferieure constructie te maken. Met deze simpele test ontdek je al veel over de kwaliteit van meubels.

Hoe zit het eigenlijk met laden? Daarvoor heb je verschillende mechanismes: er zijn zelfsluitende schuifladen, sommige kunnen slechts voor driekwart worden uitgetrokken, andere kunnen daarentegen volledig worden geopend. Kun je er bijvoorbeeld van uitgaan dat een zelfsluitende lade altijd beter is?

Bernhard: Voor een zelfsluitend mechanisme heb je een complexere constructie nodig dan voor normale ladegeleiders. Dat wil niet zeggen, dat een zelfsluitende lade van betere kwaliteit is. Een lade moet zich geruisloos laten openen – de zelfsluitende geleiders zorgen er slechts voor dat het laatste stukje van de lade automatisch sluit. Daarmee is niet gegarandeerd dat de lade ook geruisloos loopt.

Het is een goede kwaliteitstest om de lade niet aan de greep, maar aan de kant uit te trekken. Als je de lade bijvoorbeeld aan de rechterkant uittrekt en de linkerkant recht meebeweegt – zonder te kantelen – dan wijst dat op goede kwaliteit.

Laten we overgaan naar zaken die een klant in een meubelwinkel niet zo eenvoudig kan beoordelen, maar waar hij of zij zich vooraf over moet informeren. Over welke informatie hebben we het dan?

Bernhard: Bijna alle meubelstukken stoten schadelijke stoffen uit. Mensen, die gevoelig reageren op bepaalde schadelijke stoffen, dienen vooraf na te gaan hoe hoog de uitstoot van schadelijke stoffen is van het meubel dat ze willen aanschaffen. Hoogwaardige meubels stoten niet alleen minder schadelijke stoffen uit, ze worden ook met relevante informatie over de uitstoot van schadelijke stoffen geleverd door de fabrikant.

Waarom moet je daarover vooraf informatie inwinnen? Kun je niet eenvoudigweg navraag doen in de meubelwinkel?

Bernhard: Dat is niet altijd een recept voor succes. Vaak weet de verkoper niet hoe hoog de uitstoot van schadelijke stoffen is van het meubelstuk, dat hij wil verkopen. Daarom moet je als klant vooraf in kaart brengen waar het materiaal voor de meubels vandaan komt en eventueel ook rechtstreeks bij de fabrikant informeren. Dat is lang niet zo gecompliceerd als het klinkt. Vaak heeft de toeleveringsketen maar twee of drie tussenstations. Bij grotere meubelfabrikanten kan dit echter moeilijk zijn.

Over welke schadelijke stoffen heb je het hier concreet en hoe komen die in de meubels?

Bernhard: Ik heb het hier hoofdzakelijk over de uitstoot van formaldehyde. Dat is een onderdeel van de lijm die de houtspanen in spaanplaten bij elkaar houdt. Spaanplaten met een hoger aandeel aan formaldehyde zijn goedkoper, omdat de perstijd door formaldehyde wordt verkort. Hoe lager de perstijd, des te meer platen in korte tijd kunnen worden geproduceerd. Vooral bij zeer voordelige meubels bestaat daarom vaak het gevaar dat de grenswaarden zijn overschreden. Het is dus vooral bij meubels van houten plaatmateriaal belangrijk om de waarden van de schadelijke stoffen in het oog te houden.

Geldt dat alleen voor spaanplaat?

Bernhard: Nee, formaldehyde komt ook in MDF-platen voor. In massief houten meubels tref je in principe geen formaldehyde aan, zolang ze niet zijn gefineerd. In zoverre werkt bij houten meubels de kwaliteit in ieder geval gedeeltelijk door in de prijs. Toch kan er bij meubels van massief hout sprake zijn van andere schadelijke stoffen, bijvoorbeeld door de gebruikte lak of door lijm van lage kwaliteit.

Zijn er andere risico's voor de gezondheid bij inferieure meubels?

Bernhard: Van risico's zou ik niet meteen willen spreken, meer van nadelige effecten. In die zin kunnen ook grepen aan deuren en laden nadelig zijn voor ons welzijn. Sommige grepen zijn namelijk van nikkel of bevatten deze grondstof. Als je allergisch op nikkel reageert, blijft er niets anders over dan de grepen te vervangen. Maar ook als je zelf niet allergisch bent, kan bezoek er wel allergisch op reageren. Daarom is het een goed idee om af te zien van nikkelhoudende grepen. Zulke details worden niet per se met de algemene kwaliteit van meubels in verband gebracht – je moet ernaar informeren.

Kun je misschien ook kort wat zeggen over de verschillende kwaliteitsnormen van het gebruikte plaatmateriaal? Waaraan herken ik bij houten meubels de kwaliteit? Wat kenmerkt een massief houten plank? Wanneer zijn MDF- of spaanplaten zeer hoogwaardig?

Bernhard: Hierover zou ik veel kunnen zeggen. Ik denk echter dat ik dan te veel ga uitweiden. Uiteindelijk moet de kwaliteit van het meubelstuk zo zijn dat de oppervlakken bestand zijn tegen een normale dagelijkse belasting zonder beschadigd te raken. Dat is zeer eenvoudig te testen: je krast met een sleutel lichtjes over het oppervlak en wist het daarna af. Vervolgens mogen er geen krassen zichtbaar zijn. In vakjargon wordt dit "ringvast" genoemd.

Dat is een eis die zonder voorbehoud mag worden gesteld aan dure meubels. Toch stel ik voor dat je voor deze test een voorbeeldmonster gebruikt. Anders ben je straks verplicht om een kast te kopen, waarvan je zelf net hebt aangetoond dat het een miskoop is.

Bij meubels van spaanplaat of MDF is het type afwerking van de randen een andere factor waaraan je de kwaliteit van de meubels herkent. Als je een beetje weet waar je op moet letten, kun je het direct zien: een goede kantverlijming is duidelijk als zodanig te herkennen. Een slechte verlijming ziet er daarentegen uit alsof je vanaf de rand recht binnenin de plaat kunt kijken.

Iets dat mij nog zeer interesseert: verschillende onderdelen van een meubelstuk worden meubelbeslag genoemd. Wat betekent dat? En hoe kan ik daaraan de kwaliteit van meubels herkennen?

Bernhard: Met meubelbeslag bedoelen we alle onderdelen die vroeger tegen het meubel werden aangeslagen. Tegenwoordig wordt het meubelbeslag er tegenaan geschroefd, er ingeperst of er ingeklemd. Het gaat hier onder andere om grepen, scharnieren, ladegeleiders en stelvoeten.

Veel meubels hebben helemaal geen stelvoeten. Zijn die überhaupt belangrijk en zijn er hier aanwijsbare verschillen bij de kwaliteit van meubels?

Bernhard: Dat hangt volledig van het soort meubelstuk af. Bij een tafel of een commode maken de stelvoeten niet het verschil voor het gebruik of de kwaliteit van de meubels. Langere sideboards en kasten moeten in ieder geval verstelbare voetjes hebben, want de meeste vloeren zijn niet volledig egaal. Bij een kast die niet waterpas staat, zijn de kastdeuren moeilijk of zelfs helemaal niet uit te lijnen.

Daarom is het belangrijk dat een meubelstuk een voldoende aantal stelvoeten heeft. Dat beïnvloedt zonder twijfel de kwaliteit van meubels: hoe breder zo'n stelvoetje is, des te stabieler de kast staat.

Hartelijk bedankt voor de behulpzame en nuttige tips waarmee ook leken de kwaliteit van meubels kunnen herkennen.